In juni 2007 kwam de ‘generaal pardon’-regeling tot stand, waardoor zo’n 27.000 mensen die al gedurende vele jaren in ons land hadden verbleven een reguliere verblijfsvergunning kregen en er een einde kwam aan hun langdurig slepende asiel- en verblijfsprocedures.

Twee jaar later werden de regels voor naturalisatie van houders van een reguliere verblijfsvergunning (dus niet-asiel) veranderd. Om Nederlander te kunnen worden werd voortaan van hen verlangd dat ze een paspoort van hun eigen land van herkomst en een gelegaliseerde geboorteakte zouden overleggen. Voor veel pardonners was en is dat onmogelijk. Zoveel jaren later nadat ze hun land van herkomst waren ontvlucht lukt het hen niet meer om alsnog aan deze documenten te komen. Toch wordt vrijwel nooit aangenomen dat er officieel sprake is van bewijsnood, en daarom kunnen deze pardonners al jarenlang niet naturaliseren.

Maar wie geen Nederlands paspoort heeft, ook al verblijft hij of zij al jarenlang legaal in ons land, komt niet in aanmerking voor allerlei functies (bijv. bij de Marechaussee), heeft geen stemrecht voor bijvoorbeeld de Tweede Kamer, kan geen hypotheek krijgen enz. En kinderen van pardonners worden bijvoorbeeld uitgesloten van buitenlandse stages en van bepaalde beroepskeuzes. Hierdoor kunnen pardonners en hun eventuele kinderen, zelfs als ze in Nederland zijn geboren, nog steeds niet volledig meedoen aan de Nederlandse samenleving, maar blijven ze altijd tweederangs burgers.  

De ingezonden brief in Trouw van een vluchteling uit Ethiopië (die 27 jaar geleden naar Nederland kwam!), de interventie van Peter R. de Vries en de aandacht voor dit onderwerp in een uitzending van het televisieprogramma ‘Op1’ hebben de zaak opnieuw in beweging gebracht en nu tot politieke actie geleid.

De nu aangenomen motie, die werd opgesteld door Jasper van Dijk van de SP en Madeleine van Toorenburg van het CDA, vraagt de regering om de Handleiding Rijkswet op het Nederlanderschap aan te passen in die zin dat er voor pardonners, net als voor houders van een asielstatus, bewijsnood wordt aangenomen ten aanzien van de vereisten om een origineel paspoort van het land van herkomst en een gelegaliseerde geboorteakte te overleggen om te kunnen naturaliseren tot Nederlander. Deze Handleiding is een circulaire, die daarvoor eenvoudig zou kunnen worden aangepast.

Met het aannemen van deze motie wordt de regering gevraagd deze onrechtvaardigheid nu eindelijk op te heffen. De vraag is nu nog of het huidige demissionaire kabinet de motie ook zal uitvoeren; de regering kan er ook voor kiezen een aangenomen Kamermotie naast zich neer te leggen of de uitvoering overlaten aan een volgend kabinet. Een Kamermeerderheid kan in het uiterste geval het vertrouwen in de regering opzeggen, maar dat zal met een demissionair kabinet en verkiezingen op komst niet zo snel gebeuren.